Dos deberes e deberes dos cidadáns

(Publicado en Zona Temporalmente Autónoma, A Peneira nº 31 – Ano III –decembro, 2006)

Segundo o Manual de Cociña do Bo Constituínte, o prato forte do repertorio lexislativo – a maior parte das veces tan teórico coma irrisorio – debe anunciar nos seus títulos os nosos “Dereitos e deberes” para máis tarde pasar a enumerar os nosos “Deberes e dereitos” nunha fórmula na que a orde dos factores si altera o producto. Parece como si uns foran unha sorte de mal menor para que podan ser lexislados os outros. Dinos toda a trouppe nas súas leis, que todos temos dereito a unha vida e vivenda dignas, á educación e á sanidade, ó acceso á vida cultural, a participar do progreso científico, a disfrutar do medio ambiente e a non sei cantas historias máis a cada cal máis poética – de seguro que vostede, como no “Un, Dos, Tres” poderá nomear de corrido varios casos de normalizada vulneración fragrante e impune en cada un dos epígrafes anteriores -, pero soamente fai falla darse unha volta pola rúa ou crecer un pouco máis da indiferente idade que permiten as gominolas para coñecer si na práctica existen ou non estes dereitos; soamente fai falla carecer de cartos para que a relación de dereitos en calquera constitución se converta en pura literatura de ficción. Vamos, que son como un marco xeral, como unha “cousa”, como un “aquel filosófico chachiguay” que se supoñen inherentes ó cidadán, pero que como os desexos das misses nas galas (“Eu o que máis quero é a paz no mundo”) son tan difíciles de alcanzar, maldita sexa, tan terriblemente difíciles de alcanzar…Por desgraza, dende a época de Pericles (que tamén tiña o seu) os que deberían encargarse de lexislar dedícanse agora soamente á cuestión política, que por moito que nos digan non é o mesmo dado que a oratoria deixou paso ó eslogan, a dialéctica ó marketing, e as cuestións do estado xa non se debaten nos congresos senón nas axencias de publicidade. O ben común deixou paso ás estatísticas de intención de voto e os nosos votos son soamente productos de compravenda. En todo caso, un non deixa de pensar que as leis, como os políticos e os profetas, nacen, crecen e desaparecen, e ¡válame o ceo! ten que haber algún tipo de dereitos e deberes naturais – instintivos, case poderiamos dicir – para que os humanos non déramos rematado definitivamente uns cos outros, por moito que o teñamos intentado. Filósofos coma Plauto, Hobbes, Nietzsche ou Golding dicían que o humano é un cabrón por natureza, pero supoño que non só Gloria Fuertes, vostede e máis eu pensamos o contrario e, pola mesma, supoño que aínda existe un espazo para a esperanza. Por iso non quero parecer pesimista, dado que son un tipo dos que chaman “utópico”, dos que pensan que a humanidade pode ser tan miserenta como grandiosa, e se ós meus trinta tacos, como andan as cousas neste mundo e despois de tantas voltas que da a vida, sigo crendo no amor puro, verdadeiro e eterno, pois xa non lles digo máis. E esta fermosa utopía que convive en min, anímame a confirmarlles que sempre crerei na existencia de dereitos irrenunciables da persoa, tan difíciles coma posibles de acadar. Co cal eu, pola parte que me toca, e sen o asesoramento do Estado, pretendo polos en práctica cada día que estes pés saen pola porta de casa practicando o respecto e o amor polos demais. Sinxelamente. Non me fan falla pesados volumes constitucionais nin confusos repertorios lexislativos para saber que toda persoa ten dereito a ser feliz, e todos temos o deber de facilitarllo como ben poidamos.